Als je denkt aan een beroepsziekte, dan denk je aan een ziekte veroorzaakt door een beroep. Logisch toch? Het spreekt voor zich dat astma bij een mijnarbeider hoogstwaarschijnlijk werd veroorzaakt door zijn beroep. Maar Valt tinnitus daar ook onder?
Tinnitus, of beter bekend als oorsuizen, is het horen van een geluid die in de omgeving niet waar te nemen is. Het is dus een geluid dat je hoort maar er in werkelijkheid niet is. Tinnitus bestaat in verschillende soorten. Het kan een niet-, pseudo- of kloppend oorsuizen zijn. Oorsuizen is een veelvoorkomende oorklacht bij ongeveer 10 tot 15 % van de volwassen Nederlanders. Het heeft meerdere oorzaken waarbij we een onderscheid maken tussen ouderdomsdoofheid, lawaaischade (acuut of extreem), langdurige blootstelling, medicatie en afwijkingen in het slakkenhuis of in de hersenschors. De ernst van tinnitus kan worden opgedeeld in vijf graden. De vaststelling kan in een audiologisch centrum gebeuren. 1° Lichte tinnitus: Het is niet continu aanwezig. 2° Milde tinnitus: Het is continu aanwezig en leidt tot functionele problemen. 3° Matige tinnitus: Het is continu aanwezig en leidt tot functionele problemen zoals concentratieverlies. 4° Ernstige tinnitus: Het is continu aanwezig, leidt tot functionele problemen zoals concentratieverlies en er zijn psychische klachten zoals emotionele instabiliteit, angst- en paniekreacties en/of depressiviteit. 5° Ondraaglijke tinnitus: het beheerst het leven en belemmert dagelijks functioneren. Tinnitus is niet hetzelfde als gehoorverlies door lawaai, maar kan er wel mee gerelateerd zijn. Ze hebben namelijk alle twee gelijkaardige gevolgen, zoals functionele problemen en concentratieverlies. De behandelingen voor gehoorverlies en tinnitus zijn echter niet hetzelfde, net als het ontstaan ervan. Tijdens het werk kan bijvoorbeeld een luide knal tinnitus veroorzaken, maar kan je voordien reeds last gehad hebben van gehoorverlies. Vaak gaat het bij tinnitus echter al gewoon om langdurige blootstellingen die maar moeilijk te herleiden zijn tot een specifiek moment of voorval. Er zijn verschillende behandelingen van tinnitus. Ze zijn allemaal afhankelijk van de soort en de ernst en zullen dus per individu verschillen. De behandelende dokter kan verschillende zaken voorschrijven: een therapie van corticosteroïde en hyperbare zuurstof, een hoortoestel of ruisgenerator, een implantaat of neuromodulatie.
De Arbeidsomstandighedenregeling omschrijft een beroepsziekte als een ziekte of een aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate veroorzaakt werd door het arbeid of de arbeidsomstandigheden die de medewerker diende te ondergaan. Veel beroepen hebben eigen gezondheidsrisico’s. Het beroep kapper (kapperseczeem) heeft bijvoorbeeld andere risico’s dan van een bakker (bakkersastma). Het is niet altijd duidelijk of de aard van het beroep de voornaamste oorzaak is van een ziekte. Een verband tussen het werk en de ziekte moet echter wel bestaan om te kunnen spreken van een beroepsziekte. De gevolgen van een beroepsziekte zijn eerst en vooral de tijdelijke of blijvende gezondheidseffecten. Deze gevolgen hebben daarnaast ook andere effecten op de verdienmogelijkheden, het persoonlijk imago, de financiën en de te treffen juridische handelingen. Een bedrijfsongeval is echter niet hetzelfde als een beroepsziekte. Bij een bedrijfsongeval betreft het immers om één enkele gebeurtenis op het werk of tijdens de werktijd die onmiddellijk leidt tot schade, terwijl een beroepsziekte ontstaat na verloop van een bepaalde tijd en moeilijk aan een in tijd en ruimte te definiëren gebeurtenis te linken valt.
Sinds de publicatie van het rapport opgesteld door Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid (AMC/UvA) in 2012 wordt tinnitus inderdaad breed geaccepteerd als een beroepsziekte. Een (bedrijfs)arts moet er dan ook een melding van maken. Zo werden in 2016 nog 74 meldingen gemaakt van tinnitus (of gelijkaardige aandoeningen), waarvan de meeste meldingen in de bouwsector. Ook uit de politiesector kwamen opvallend veel meldingen van tinnitus. Waarschijnlijk dragen luide sirenes dan ook niet bij aan de staat van het gehoor. Om deze melding te kunnen doen, moet de ernst van de tinnitus wel minimaal graad twee bedragen. Voor de melding alleen is het onderzoek door een audiologisch centrum niet noodzakelijk. De blootstelling aan het geluid moet dan weer wel in of tijdens het werk hebben plaatsgevonden. Is er zowel gehoorverlies als tinnitus? Dan geniet de melding van gehoorverlies de voorkeur.
Tinnitus is een belangrijk risicofactor voor langdurig verzuim en arbeidsongeschiktheid. De werkgever is verantwoordelijke voor de schade die je op het werk krijgt. De schade moet dus op of door het werk zijn ontstaan waarbij de werkgever niet heeft voldaan aan zijn zorgplicht. Is dit het geval? Dan is de werkgever aansprakelijk. Om als werkgever te bewijzen dat je voldaan hebt aan de zorgplicht, moet je aantonen dat je de nodige maatregelen getroffen hebt om de meest voorkomende klachten te verminderen, een Risico-inventarisatie opstelde over de gevaren op de werkplek en eigenlijk alles doen wat we van een zorgvuldige werkgever mogen verwachten. Kan de werkgever die moeilijke bewijslast waarmaken of is er sprake van bewust roekeloos of opzettelijk gedrag door de medewerker? Dan zal de werkgever niet aansprakelijk zijn. Echter weet SAP Letselschade Advocaten uit haar praktijkervaring dat de werkgever maar zelden aan zijn aansprakelijkheid ontsnapt.