Aangereden door een tram, wie is er aansprakelijk?

Trams: we zien ze wel vaker opduiken in de grotere steden. Het is een vervoersmiddel dat relatief snel overal geraakt en dit volgens een bepaald vast traject. Handig, toch? Toch is ook een tram niet vrij van ongevallen. Het heeft een vast traject waar het niet van kan afwijken. De sporen kan je niet verleggen en de tram remt niet even snel als een auto. Het zou dan ook bizar zijn om de klassieke aansprakelijkheidsregels ook op een tram toe te passen. Verdere toelichting dringt zich op.

Zwakke verkeersdeelnemers

Het artikel dat ons verder zal helpen in de zoektocht naar de aansprakelijkheid is artikel 185 Wegenverkeerswet 1994 (WVW). Het artikel regelt namelijk de bescherming van de zwakke verkeersdeelnemers. Ja, een tram valt hier ook onder. Het wordt namelijk gezien als een niet-gemotoriseerde verkeersdeelnemer. Dat staat letterlijk te lezen in artikel 1 WvW, waarbij men aangeeft dat een gemotoriseerd voertuig niet over spoorstaven beschikt. Dat is overigens ook de reden waarom de Arnhemse trolleybus dan weer wel een motorrijtuig is: het ontbreken van spoorstaven. Of de trambestuurder (of de verzekeraar van de maatschappij) artikel 185 WvW kan inroepen of niet, is ten slotte afhankelijk van de voorwaarden van dat artikel. Zo moet de andere partij wél een gemotoriseerd voertuig zijn.

Aanrijding tram met een gemotoriseerd voertuig

De aansprakelijkheid op basis van dit artikel is een vorm van risicoaansprakelijkheid. Je moet hierbij dan ook geen schuld of verwijtbaarheid aantonen voor een deel (50 %) van de schadevergoeding. Een tram heeft dan ook steeds recht op minimaal 50 % van de schadevergoeding, zelfs als hij schuldig of aansprakelijk is. Ook trams hebben bijvoorbeeld stop- en seinlichten die ze niet mogen negeren. Het idee hierachter is dan ook duidelijk: wie halthoudt op de tramsporen dient de nodige oplettendheid aan de dag te leggen. Enkel als er sprake is van opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid van de trambestuurder, is de automobilist niet aansprakelijk. De vraag is natuurlijk of het negeren van zo’n stoplicht niet gelijkstaat aan ernstige roekeloosheid. Daarover zal een rechter dienen te oordelen. Ook als er sprake is van overmacht, kan de aansprakelijkheid worden verlegd. Hierbij moet de bestuurder van het motorrijtuig (i) foutloos geweest zijn of (ii) geen relevante fout hebben gemaakt en (iii) de fouten van de andere weggebruiker moeten zo onwaarschijnlijk geweest zijn dat hij hier geen rekening mee kon houden als bestuurder. In de praktijk is echter zeer moeilijk om opzet of overmacht te bewijzen. De bestuurder van het motorrijtuig kan wel nog proberen om beroep te doen op de eigen schuld van de trambestuurder. Hiervan is er sprake wanneer een ongeval mede werd veroorzaakt door het gedrag van de trambestuurder. Zelfs in dit geval moet de 50%-regel echter worden gerespecteerd: via de eigen schuld kan de bestuurder van het motorrijtuig echter voorkomen dat hij de schade integraal dient te vergoeden. Bij de afweging van deze eigen schuld zal de rechter de mate van betrokkenheid tot het ontstaan van de schade afwegen en de ernst van de gemaakte fouten of andere bijzondere omstandigheden bepalen.

Tussen een tram en een zwakke verkeersdeelnemer

Gaat het om een aanrijding tussen een tram en een andere kwetsbare verkeersdeelnemer? Dan kan de kwetsbare verkeersdeelnemer artikel 185 WvW niet inroepen en moet er beroep gedaan worden op de klassieke aansprakelijkheidsregel (art. 6:126 BW). Wel is het zo dat dat de jurisprudentie en met name de Rechtbank ’s-Gravenhage bij zijn uitspraak van 2 mei 2012, al aangegeven heeft dat men bij de beoordeling van dat artikel toch rekening dient te houden met het zogenaamde «Betriebsgefahr» van de tram, om alsnog een striktere aansprakelijkheidsregeling toe te passen die in de praktijk doet denken aan die van artikel 185 WvW. Een ander voorbeeld met betrekking tot de toepassing van de Betriebsgefahr in de verhouding tussen de tram en een kwetsbare verkeersdeelnemer kan je hier lezen. Hoe dan ook betreft het steeds een ingewikkelde materie waarbij al snel discussies zullen ontstaan omtrent de aansprakelijkheidsverdeling tussen de partijen. Wanneer je bent aangereden door een tram, adviseren we dan ook steeds om beroep te doen op een letselschade advocaat. Neem contact met ons op voor het vastleggen van een vrijblijvende afspraak.