Het Meldpunt Misbruik RKK heft zich op 1 januari 2018 op. Van 2011 tot en met 2018 hebben ruim 3700 personen een melding gedaan. Van degenen die zich hebben gemeld dienden er 2060 een klacht in. Van alle klachten werden er 1002 geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. Het Meldpunt ontving 953 aanvragen voor financiële compensatie. Er werd gemiddeld 33.000 euro als compensatie uitbetaald. SAP Advocaten is nauw betrokken geweest bij het misbruikschandaal en een groot deel van de slachtoffers is door SAP Advocaten bijgestaan.
SAP Advocaten heeft zich al vanaf 2010 ingezet voor de slachtoffers van seksueel misbruik binnen de Rooms Katholieke Kerk. Veel slachtoffers hadden behoefte aan juridische bijstand en zochten hulp. Het ging vaak om mannen boven de pensioengerechtigde leeftijd, die voor het eerst in hun leven over wat hen in een ver verleden is aangedaan. Omdat de meldingen massaal binnen kwamen hebben we binnen kantoor een team van advocaten en ondersteunend personeel gevormd om het aantal meldingen zo goed mogelijk te kunnen behandelen. Ook is de hulp ingeschakeld van een psycholoog om ons te begeleiden hoe om te gaan met deze meldingen. Veel van de slachtoffers waren op voorhand wantrouwend en zagen het Meldpunt als een verlengstuk van de RKK.
Het misbruikschandaal binnen de RKK was van een omvang die Nederland niet eerder meemaakte. Vrijwel alle gevallen van seksueel misbruik waren aan verjaring onderhevig, zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk. Vanwege het unieke karakter van de nieuwe procedure bij het Meldpunt had geen van de partijen ervaring met deze procedure. Toen de meldingen binnenstroomden, rees bij ons de vraag hoe om te gaan met dergelijke verhalen. Ieder slachtoffer had recht op zijn eigen verhaal en het was aan ons de taak om uiteindelijk in een aantal pagina’s een gedetailleerd verslag te doen van het seksueel misbruik, in welke vorm dan ook. Na het eerste telefoongesprek, vaak zeer emotioneel, volgden meerdere persoonlijke gesprekken. Met de informatie verkregen uit deze gesprekken was aan ons de taak om de schokkende, soms onvoorstelbare gebeurtenissen te verwoorden in een klaagschrift.
Ook de voorbereiding van de hoorzitting was anders dan de voorbereiding van een “gewone“ civiele zitting. Cliënten moesten opnieuw het verhaal vertellen tegenover vreemden en ook nog met iemand van de RKK erbij. Toch moesten we de noodzaak van het zo gedetailleerd mogelijk vertellen wat er was gebeurd keer op keer aangeven. Hoe duidelijker de beschrijvingen, des te overtuigender het voor de Klachtencommissie van het Meldpunt zou zijn dat het misbruik daadwerkelijk had plaatsgevonden.
Naarmate de tijd verstreek leerden ook wij van deze zaken en hoe we er mee om moesten gaan. Het was vaak zoeken naar creatieve oplossingen om de Klachtencommissie van het Meldpunt dusdanig te informeren dat het ook voor haar duidelijk en met name aannemelijk was dat het misbruik had plaatsgevonden. We lieten bijvoorbeeld cliënten de indeling van de gebouwen tekenen en aanwijzen waar het misbruik had plaatsgevonden. Ook is het voorgekomen dat er bij het Meldpunt een fotoconfrontatie werd gehouden, waarbij het slachtoffer uit verschillende foto’s de dader diende aan te wijzen.
Onze rol in deze zaken is juridisch bescheiden van aard geweest, maar van het mogen bijstaan van de slachtoffers hebben we veel geleerd. Het leed van de slachtoffers, die jarenlang hebben gezwegen over wat hen is aangedaan, is niet in woorden te vatten. Het enige dat wij hebben kunnen doen, is hen zo goed mogelijk te begeleiden, zowel in de Klachtenprocedure als bij het verkrijgen van een vergoeding via de Compensatiecommissie.
