Aansprakelijkheid door telefoongebruik in het verkeer

Vanaf deze maand maakt de politie (in Midden-Nederland) gebruik van camera’s om bellende en appende bestuurders te bekeuren. Wie wordt betrapt, moet een boete van € 240,00 betalen. Met het gebruik van de telefoon in het verkeer wordt niet alleen een boete geriskeerd, maar ook het veroorzaken van een ongeval.[1] Telefoneren, appen of het gebruik van sociale media veroorzaakt jaarlijks veel slachtoffers in het verkeer.

Vanaf 2002 is het voor bestuurders verboden om de telefoon in de auto, op de motor en de brommer vast te houden. Sinds juli van dit jaar (2019) geldt dit verbod voor de bestuurders van alle voertuigen, dus ook fietsers.[2] Dit is bepaald in het Reglement Verkeersregels en verkeerstekens 1990. Telefoongebruik in het verkeer veroorzaakt onvoorzichtige of zelfs gevaarlijke situaties. Andere verkeersdeelnemers kunnen daarvan het slachtoffer worden. Indien letselschade wordt veroorzaakt of een slachtoffer komt te overlijden, dan kan de bestuurder daarvoor zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk aansprakelijk zijn. De aansprakelijke bestuurder is dan verplicht tot betaling van een schadevergoeding.

Strafrechtelijk
De bestuurder van een voertuig begaat een strafbare verkeersfout indien hij/zij handelt in strijd met het verbod op het telefoongebruik. Door het gebruik van de telefoon wordt een onvoorzichtige of zelfs gevaarlijke situatie veroorzaakt. De bestuurder is afgeleid en heeft minder oog voor het verkeer en de weg waarop hij of zij rijdt. Met andere woorden het telefoongebruik beïnvloedt het rijgedrag, waardoor bijvoorbeeld het tijdig tot stilstand brengen van de auto niet altijd meer mogelijk is en een aanrijding niet kan worden voorkomen.

Zo een situatie deed zich voor in een zaak die aan de strafrechter van Rechtbank Noord-Nederland werd voorgelegd[3]. Een vrachtwagenchauffeur had tijdens het besturen van zijn vrachtwagen handelingen verricht op zijn telefoon. Hierdoor lette hij niet op het verkeer en was hij niet in staat zijn voertuig tijdig tot stilstand te brengen, zodat hij in botsing kwam met een personenauto. De vrouw in de personenauto liep ernstig lichamelijk letsel op en de man kwam hierdoor om het leven. De vrachtwagenchauffeur werd op 15 maart 2018 onder andere veroordeeld tot een gevangenisstraf.

Voeging in strafzaak
Verkeersslachtoffers kunnen zich in een strafzaak voegen. De strafrechter kan dan de veroorzaker van het ongeval verplichten de materiële en immateriële schade van het slachtoffer te vergoeden.

Civielrechtelijk
Naast een strafrechtelijke veroordeling kan de veroorzaker van een ongeval ook civielrechtelijk aansprakelijk zijn. Het telefoongebruik in het verkeer en de andere verkeersfout(en) die daardoor worden gemaakt, kunnen worden bestempeld als een onrechtmatige daad. Aansprakelijkheid op grond van de onrechtmatige daad levert de verplichting op om de schade die het slachtoffer daardoor lijdt te vergoeden. Het kan zijn dat de aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen (‘WAM’) de schade van de benadeelde rechtstreeks aan het slachtoffer vergoed.

Conclusie
Het telefoongebruik in het verkeer vergroot de kans op ongevallen. Wanneer een ongeval wordt veroorzaakt en een andere verkeersdeelnemer hierdoor (letsel)schade oploopt, dient de schade van dat slachtoffer te worden vergoed. De veroorzaker van zo een verkeersongeval kan zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk aansprakelijk zijn voor de schade.

Auteur: Michelle Kootkar, Sap Letselschade Advocaten

[1] SWOV (2018). Afleiding in het verkeer. SWOV-Factsheet, juli 2018. SWOV, Den Haag.

[2] Zie ook de blog van mijn collega en kantoorgenoot C. van der Roest: https://www.sapadvocaten.nl/appen-op-de-fiets-een-boete-die-hoog-kan-oplopen/

[3] Rechtbank Noord-Nederland 15 maart 2018, ECLI:NL:RBNNE:2018:903.